Πότε θεωρούμε ότι ο καταναλωτής έχει εξαπατηθεί;

- ΄Οταν το προϊόν ή η υπηρεσία δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή (το στοιχείο αυτό κρίνεται αντικειμενικά, με κριτήριο τα υλικά, χαρακτηριστικά του αγαθού κλπ). Δηλαδή το αγαθό δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του καταναλωτή λόγω ενός ελαττώματος, λόγω προβλήματος σχετικού με την τιμή (π.χ. μη ικανοποιητική σχέση ποιότητας/τιμής) είτε, τέλος, λόγω της απουσίας κάποιας συμφωνημένης ιδιότητας.

- Υπάρχει πρόθεση εξαπάτησης του καταναλωτή (το στοιχείο αυτό κρίνεται υποκειμενικά, αν, δηλαδή, ο προμηθευτής ενήργησε με πρόθεση). Σε ορισμένες περιπτώσεις πρόκειται και για απάτη κατά το ποινικό δίκαιο που επισύρει ποινή φυλάκισης- ωστόσο αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι τόσο συχνές.

- Η απόπειρα εξαπάτησης αποτελεί συνήθως προϊόν κάποιας οργανωμένης εμπορικής πρακτικής. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές η εξαπάτηση χρησιμοποιείται στην κατηγορία των πωλήσεων κατ’οίκον και γενικότερα στις πρακτικές που συνίστανται σε προσέγγιση του καταναλωτή από τον προμηθευτή με πρωτοβουλία του τελευταίου.

Επίσης ενδέχεται να έχει μαζικό ή επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα, με στόχο την εξαπάτηση όσο το δυνατό περισσότερων καταναλωτών που δεν είναι σε θέση ο καθένας μεμονωμένα ή που δεν θα σκέφτονταν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.

- Θέτει συνήθως στο στόχαστρο τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές (ηλικιωμένους, «άπειρους» καταναλωτές, ανέργους, αρρώστους, παιδιά...) και ιδίως για θέματα με ισχυρό ή επιτακτικό ενδιαφέρον για τις εν λόγω ομάδες καταναλωτών (θέσεις εργασίας, χρηματικά έπαθλα, υγεία, επιδιορθώσεις βλαβών...)

- Συνήθως οι «δράστες» είναι μικρές, σχετικά άγνωστες επιχειρήσεις οι δραστηριότητες των οποίων δεν είναι σταθερές (συχνές αλλαγές έδρας και επωνυμίας - συνήθως όταν τα παράπονα αρχίσουν να κατακλύζουν τα γραφεία τους) και οι οποίες έχουν ως μοναδικό στόχο την εξασφάλιση γρήγορου και όσο το δυνατό μεγαλύτερου κέρδους, χωρίς κανέναν σεβασμό για τους κανόνες προστασίας του καταναλωτή.