Οι ενώσεις καταναλωτών υπερασπίζονται στα συμφέροντα των καταναλωτών με δύο κυρίως τρόπους.

 Εκπροσωπώντας τα συμφέροντα τους: Χάρη στη συμμετοχή τους στα αρμόδια όργανα οι ενώσεις καταναλωτών έχουν τη δυνατότητα να προωθήσουν την ψήφιση προστατευτικών νομοθετικών διατάξεων. Μπορούν, επίσης, να πιέσουν για τη λήψη μέτρων κατά πρακτικών που βλάπτουν τα συμφέροντα των καταναλωτών.
Μπορούν επίσης, να υπερασπίσουν τα μέλη τους παρεμβαίνοντας στις συγκρούσεις μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών βοηθώντας τους να επιλύσουν φιλικά τη διαφορά τους.
 Μέσω προσφυγής στη δικαιοσύνη: Οι ενώσεις καταναλωτών μπορούν να κινήσουν αγωγή για παράλειψη προκειμένου να αναγκάσουν έναν προμηθευτή να παύσει μια συμπεριφορά που πλήττει την προστασία των καταναλωτών, με την προϋπόθεση ότι η εν λόγω συμπεριφορά μπορεί να χαρακτηριστεί παράνομη. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. την ενότητα για την αγωγή παραλείψεως.
Επίσης στην Ελλάδα οι ενώσεις καταναλωτών μπορούν να ασκήσουν τις ακόλουθες αγωγές: Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ.15 Ν. 2251/1994 όπως τροποποιήθηκε με το Νόμο 3587/2007 ΦΕΚ Α 152/10.7.2007, κάθε ένωση καταναλωτών νομιμοποιείται να ζητεί ενώπιον δικαστηρίων και διοικητικών αρχών, κάθε μορφής έννομη προστασία για τα δικαιώματα των μελών της, ως καταναλωτών. Ιδίως νομιμοποιείται να ασκεί
 αγωγή
 αίτηση ασφαλιστικών μέτρων
 αίτηση ακύρωσης ή προσφυγή κατά διοικητικών πράξεων και
 να παρίσταται ως πολιτικώς ενάγουσα.
Κάθε ένωση καταναλωτών δικαιούται να παρεμβαίνει προσθέτως σε εκκρεμείς δίκες μελών της, για την υποστήριξη των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτών. Ένωση καταναλωτών που έχει τουλάχιστον πεντακόσια (500) ενεργά μέλη και έχει εγγραφεί στο μητρώο ενώσεων καταναλωτών πριν από ένα τουλάχιστον έτος, μπορεί να ασκεί, κάθε είδους αγωγή για την προστασία των γενικότερων συμφερόντων του καταναλωτικού κοινού (συλλογική αγωγή). Η αγωγή αυτή, μπορεί να ασκηθεί και όταν η παράνομη συμπεριφορά προσβάλλει τα συμφέροντα τριάντα (30), τουλάχιστον, καταναλωτών.
Ιδίως, μπορεί να ζητήσει:

1. Την παράλειψη παράνομης συμπεριφοράς του προμηθευτή, ακόμη και πριν αυτή εκδηλωθεί.
2. Τη δέσμευση, την απόσυρση ή την καταστροφή ελαττωματικών προϊόντων ποτ είναι επικίνδυνα, για την ασφάλεια ή την υγεία του καταναλωτικού κοινού καθώς και τη λήψη μέτρων, όπως είναι η κατάλληλη δημοσίευση του συνόλου ή μέρους της απόφασης ή και η δημοσίευση επανορθωτικής δήλωσης, ώστε να εκλείψουν τα συνεχόμενα αποτελέσματα της παράβασης.
3. Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης
4. Τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων εξασφάλισης των απαιτήσεων του καταναλωτικού κοινού για την παράλειψη της παράνομης συμπεριφοράς ή την χρηματική ικανοποίηση μέχρι την έκδοση εκτελεστής απόφασης. Σε περίπτωση ελαττωματικών προϊόντων που είναι επικίνδυνα για την ασφάλεια ή την υγεία του καταναλωτικού κοινού, μπορεί να διαταχθεί, ως ασφαλιστικό μέτρο, η δέσμευση αυτών.
5. Την αναγνώριση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημιάς που υφίστανται οι καταναλωτές από την παράνομη συμπεριφορά.