ΝΌΜΟΣ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ καταναλωτη 112/21

Μέχρι σήμερα για κάποιες παραβάσεις προνοείτο διαδικασία ενώπιον δικαστηρίου, με την καταχώριση αίτησης για έκδοση απαγορευτικού διατάγματος. Πλέον έχει θεσπιστεί η δυνατότητα επιβολής διοικητικού προστίμου για όλες τις παραβάσεις του Νόμου, με στόχο την αποτελεσματική εφαρμογή του. Επιπρόσθετα, μέχρι σήμερα η είσπραξη του διοικητικού προστίμου γινόταν αφού τελεσιδικούσαν οι διαδικασίες προσφυγής ενώπιον της Υπουργού και ενώπιον Δικαστηρίου. Καταργείται η αυτοδίκαιη αναστολή είσπραξης διοικητικού προστίμου, για σκοπούς διαφύλαξης της αποτρεπτικότητας της ποινής. Ως εκ τούτου, ο παραβάτης γνωρίζει ότι το πρόστιμο καθίσταται πληρωτέο με την επιβολή του. Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή έχει την εξουσία λήψης μέτρων για έκδοση απαγορευτικού διατάγματος, ώστε να καθίσταται δυνατή η άμεση άρση μιας παράβασης (π.χ. άμεση παύση μιας παραπλανητικής διαφήμισης). Πλέον η άσκηση ιεραρχικής προσφυγής ενώπιον της Υπουργού θα πρέπει να πραγματοποιείται εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης στον παραβάτη, με υποχρέωση λήψης απόφασης από αυτήν εντός 90 ημερών. Στόχος η έγκαιρη και χωρίς καθυστέρηση εξέταση των ιεραρχικών προσφυγών. Δίνεται η δυνατότητα στον καταναλωτή, του οποίου τα οικονομικά συμφέροντα έχουν θιγεί συνεπεία οποιασδήποτε παράβασης των προνοιών του Νόμου, να εγείρει αγωγή ενώπιον αρμόδιου Δικαστηρίου για αποκατάσταση ή επανόρθωση της βλάβης που έχει υποστεί. Ο καταναλωτής μπορεί να ζητήσει αποζημίωση ή να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση ή να ζητήσει μείωση του τιμήματος του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Έως τώρα, εάν μετά από παράπονο καταναλωτή διαπιστωνόταν από την ΥΠΚ παράβαση κι επιβάλλονταν κυρώσεις, δεν προνοείτο κάποια θεραπεία για τον καταναλωτή, π.χ. αποζημίωση. Ο νόμος θεσπίζει την ποινική ευθύνη για παράλειψη συμμόρφωσης, για παρακώλυση της ΥΠΚ να διεξάγει τους ελέγχους της και για παροχή ψευδών στοιχείων. Π.χ. άρνηση καταστηματάρχη προς μέλος της ΥΠΚ να προβεί σε έλεγχο του υποστατικού του ή των εγγράφων που διατηρεί, αποτελεί ποινικό αδίκημα. Εισάγεται η δυνατότητα αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών από λειτουργούς της ΥΠΚ, ακόμη και με καλυμμένη ταυτότητα (mystery shopping), με σκοπό τον εντοπισμό τυχόν παραβάσεων και τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων. Η ΥΠΚ μπορεί να υποχρεώσει τον εμπορευόμενο ή οποιονδήποτε άλλον, όπως π.χ. παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου και ενημερωτικές πλατφόρμες, να αφαιρέσει περιεχόμενο ή να περιορίσει την πρόσβαση σε επιγραμμική διεπαφή (link) με παραπλανητικές πρακτικές προς τον καταναλωτή. Αλλάζει ο τρόπος αναγραφής τιμών σε περίοδο εκπτώσεων. Πρέπει να αναγράφονται τόσο η νέα μειωμένη τιμή όσο και η προηγούμενη. Εισάγεται υποχρέωση των καταστημάτων παροχής υπηρεσιών (π.χ. κουρεία, κομμωτήρια, γυμναστήρια) όπως αναρτούν τιμοκατάλογο με τις τιμές των βασικών υπηρεσιών που προσφέρουν. Έτσι οι καταναλωτές θα γνωρίζουν την τιμή πριν πάρουν απόφαση συναλλαγής. Η νομοθεσία προνοεί δύο χρόνια εγγύηση για τα καινούργια αγαθά. Σε περίπτωση που ο έμπορος αποφασίσει να παραχωρήσει επιπλέον εμπορική εγγύηση, τότε αυτό θα πρέπει να το κάνει γραπτώς ή ηλεκτρονικά, προκειμένου ο καταναλωτής να γνωρίζει ακριβώς τι καλύπτει η συγκεκριμένη εγγύηση, καθώς και τη διάρκειά της (π.χ. 5 χρόνια εγγύηση στον κάδο του πλυντηρίου). Αποτελεί πλέον υποχρέωση εκ μέρους του πωλητή να ενημερώνει γραπτώς τον καταναλωτή για την πολιτική επιστροφών και αλλαγών των καταστημάτων, καθώς και για το δικαίωμα νόμιμης εγγύησης. Έχει αυξηθεί σε ένα χρόνο (από έξι μήνες) η υποχρέωση του πωλητή να δεχτεί επιστροφή προϊόντος ως ελαττωματικό, χωρίς ο καταναλωτής να πρέπει να αποδείξει ότι το ελάττωμα δεν είναι αποτέλεσμα κακής χρήσης από τον ίδιο. Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο το προϊόν βρίσκεται στην κατοχή του πωλητή για σκοπούς επισκευής, εξαιρείται της χρονικής διάρκειας της νόμιμης εγγύησης. Ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε, επίσης, σε μία σειρά από παραδείγματα τα οποία έχουν πρακτική εφαρμογή στον νόμο. Όλα τα παραδείγματα αφορούν πραγματικές περιπτώσεις. Αθέμιτη εμπορική πρακτική: Κατάστημα πώλησης ηλεκτρονικών ειδών, δηλώνει ψευδώς ότι κάποιο προϊόν θα είναι διαθέσιμο μόνο για την περίοδο του Black Friday σε κάποια συγκεκριμένη τιμή, με αποτέλεσμα να ασκείται πίεση στον καταναλωτή να λάβει βεβιασμένη απόφαση συναλλαγής. Αυτό συνιστά παραπλανητική πράξη, η οποία ενδεχομένως να δικαιολογεί την επιβολή διοικητικού προστίμου. Αθέμιτη εμπορική τακτική: Κατάστημα διαφημίζει κάποιο προϊόν μέσω τηλεόρασης σε μία συγκεκριμένη τιμή, αλλά όταν ο καταναλωτής επισκεφθεί το κατάστημα ενημερώνεται για κάποιες επιπλέον χρεώσεις τις οποίες δεν μπορεί να αποφύγει. Αυτό συνιστά παραπλανητική παράλειψη, η οποία ενδεχομένως να δικαιολογεί την επιβολή διοικητικού προστίμου. Παραπλανητικές/συγκριτικές διαφημίσεις: Πωλητής σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης διαφημίζει προϊόντα καθαρισμού, συγκρίνοντάς τα με προϊόντα της ίδιας κατηγορίας ενός ανταγωνιστή και χρησιμοποιώντας εκφράσεις οι οποίες έχουν ως συνέπεια τη δυσφήμιση ή την υποτίμηση των αγαθών του ανταγωνιστή. Αυτό συνιστά αθέμιτη συγκριτική διαφήμιση, η οποία ενδεχομένως να δικαιολογεί την επιβολή διοικητικού προστίμου Εξ αποστάσεως αγορές: Καταναλωτής αγοράζει από το διαδίκτυο είδη υπόδησης, τα οποία όταν παραλαμβάνει διαπιστώνει ότι είτε δεν του ταιριάζουν είτε δεν του κάνουν είτε απλά δεν του αρέσουν. Δικαιούται μέσα σε 14 ημέρες να υπαναχωρήσει από την εξ αποστάσεως σύμβαση, επιστρέφοντας το προϊόν χωρίς να είναι υποχρεωμένος να αναφέρει τους λόγους επιστροφής και χωρίς καμία επιβάρυνση. Το συγκεκριμένο δικαίωμα πρέπει να γίνεται γνωστό στον καταναλωτή κατά τη στιγμή της αγοράς, παρέχοντάς του επίσης το έντυπο υπαναχώρησης. Εγγυήσεις: Καταναλωτής έχει αγοράσει κινητό τηλέφωνο το οποίο εντός 12 μηνών παρουσιάζει πρόβλημα λειτουργίας, χωρίς ο καταναλωτής να έχει κάνει κακή χρήση. Ο έμπορος θα πρέπει να αποκαταστήσει τη συμμόρφωση του αγαθού είτε επισκευάζοντάς το χωρίς επιβάρυνση είτε αντικαθιστώντας το είτε επιστρέφοντας στον καταναλωτή μέρος ή όλο το ποσό που είχε πληρώσει. Αν το κινητό τηλέφωνο παρουσιάσει πρόβλημα μετά τους 12 μήνες έως και τους 24 μήνες που εμπίπτουν στην εγγύηση, τότε ο καταναλωτής θα πρέπει να αποδείξει ότι δεν έχει κάνει κακή χρήση για να ισχύσουν οι πιο πάνω θεραπείες. Καταχρηστικές ρήτρες (σε δανειακές συμβάσεις, συμβάσεις αγοράς ακινήτων από εταιρείες ανάπτυξης γης και οικοδομών, ασφαλιστήρια συμβόλαια, συμβόλαια υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών κ.λπ.): Χρηματοπιστωτικό ίδρυμα περιλαμβάνει στις δανειακές συμβάσεις που συνάπτει με τους καταναλωτές, συγκεκριμένη ρήτρα που του επιτρέπει π.χ. να τροποποιεί μονομερώς τους όρους της σύμβασης, χωρίς σοβαρό λόγο ο οποίος να προβλέπεται στη σύμβαση. Αυτό θεωρείται καταχρηστική ρήτρα, διότι δημιουργεί σε βάρος του καταναλωτή σημαντική ανισότητα ανάμεσα στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των μερών που απορρέουν από τη σύμβαση. Εάν μετά από καταγγελία ή κατόπιν αυτεπάγγελτης έρευνας της ΥΠΚ διαπιστωθεί το πιο πάνω, η Υπηρεσία έχει τη δυνατότητα επιβολής διοικητικού προστίμου, το οποίο είναι άμεσα πληρωτέο.